Verantwoording en visie

In de literatuur worden verschillende definities van hoogbegaafdheid gehanteerd. Deze definities hebben geleid tot verschillende modellen.
Het model dat tot voor kort de meeste bekendheid genoot in Nederland is het ‘Triadisch model’ van Renzulli en Mönks.

Naast een hoge intelligentie werden creativiteit en motivatie als belangrijke persoonskenmerken onderscheiden. Daarbij speelden de omgevingsfactoren zoals gezin, school en peers een belangrijke rol in het al dan niet tot uiting komen van de hoogbegaafdheid.

Tegenwoordig is er veel meer aandacht voor modellen* waarin wordt gekeken hoe talenten worden omgezet in prestaties en welke interne en externe factoren daarop van invloed zijn.
Het onderzoek van Howard Gardner waarin hij begin jaren tachtig acht verschillende intelligenties
onderscheidde ligt daaraan grotendeels ten grondslag.

triadisch model Renzulli / Mönks 1

1. 1  Linguistisch/ Verbaal
2. 2  Logisch/ Mathematisch
3. 3  Visueel/ Ruimtelijk
4. 4  Lichamelijk/ Kinestetisch
5. 5  Muzikaal / Ritmisch
6. 6  Interpersoonlijk / sociaal gericht
7. 7  Intrapersoonlijk / Zelfkennis
8. 8  Naturalistisch

Meervoudige Intelligentie volgens H. Gardner, vrij vertaald

Een andere belangrijke onderzoeker is Robert J. Sternberg. Hij geeft aan dat IQ alleen geen garantie is voor succes op school of in je carrière.
Hij omschrijft intelligent gedrag op 3 manieren; analytisch, creatief en praktisch vermogen. Op school ligt de nadruk voornamelijk op het analytisch vermogen, inzicht, abstract denken, logica, formulering, evaluatie en informatieverwerking. (bron: Vooruit nummer 2, oktober 2001). De overige
twee vaardigheden, creatieve en praktische intelligentie, worden (te) weinig aangesproken in het huidige onderwijssysteem.

Een van de belangrijke kenmerken van hoogbegaafde kinderen is hun vermogen om creatief te denken. Om deze vaardigheid goed te ontwikkelen moeten zij echter ook trainen en de ruimte krijgen om ervaringen op te doen.

De laatste peiler is de praktische intelligentie; oftewel de denkvaardigheid die gericht is op het resultaat van een (denk)activiteit (bron: Vooruit nummer 2, oktober 2001). Kinderen worden op school vooral gemotiveerd om problemen theoretisch op te lossen. Hoogbegaafde kinderen hebben soms creatief gezien de mooiste plannen maar die blijken in de praktijk niet uitvoerbaar. Zes aspecten van praktisch denken die in hetzelfde nummer van Vooruit worden onderscheiden zijn:

  • Effectiviteit
  • Doorzettingsvermogen
  • Planning
  • Teamwork
  • Zelfkennis
  • Overtuigen

Bij het samenstellen van de projecten hebben we de opdrachten zoveel mogelijk gedifferentieerd, zowel wat verschillende intelligenties als wat de vaardigheden betreft.

* Bijvoorbeeld: Het multifactorenmodel van Heller, en The Differentiated Model of Giftedness and Talent (DMGT) van Gagné.